Przygotowanie pacjenta do pobrania jednorazowej, porannej próbki moczu na badanie ogólne
 

Przed pobraniem moczu zalecane jest:
- stosowanie umiarkowanej, zwyczajowej diety oraz przyjmowanie fizjologicznej (normalnej) ilości płynów,

- unikanie nadmiernego wysiłku fizycznego, który może spowodować pojawienie się w moczu lub zwiększenie stężenia białka i ciał ketonowych,

- powstrzymywanie od stosunków płciowych w dobie poprzedzającej badanie,

- dokładne umycie okolicy ujścia cewki moczowej ciepłą wodą bez środków myjących i dezynfekujących,

- unikanie badania w okresie menstruacji (krwawienie miesiączkowe) oraz do 2 dni po jej zakończeniu, ze względu na dużą ilość krwinek czerwonych i nabłonków uniemożliwiających uzyskanie wiarygodnych wyników badania.

 
Pobieranie porannej próbki moczu

- mocz do analizy pobiera się do czystego pojemnika jednorazowego (do pobrania w rejestracji), bezpośrednio po spoczynku nocnym (pierwsza poranna porcja moczu) ze środkowego strumienia (pierwszą porcję moczu oddać do ubikacji, następnie pobrać próbkę, pozostałą część moczu ponownie oddać do ubikacji),

- pojemnik dokładnie zakręcić dostarczyć jak najszybciej do Punktu Poboru. Zaleca się, aby transport moczu w temperaturze pokojowej trwał krócej niż 2 godziny, jeśli czas miałby być dłuższy próbkę należy przechowywać w lodówce do momentu rozpoczęcia transportu.

 
Przygotowanie małego dziecka do pobrania porannej próbki moczu 

osoba przygotowująca się do pobrania próbki moczu od noworodka lub małego dziecka powinna zaopatrzyć się w jednorazowe woreczki do zbierania moczu (apteka),
po uprzednim umyciu i wysuszeniu okolic krocza dziecka należy przykleić woreczek do skóry,
po uzyskaniu odpowiedniej ilości moczu woreczek jak najszybciej odkleić,
woreczek w całości włożyć do pojemnika i dostarczyć do Punktu Pobrań.
Transport moczu: Próbkę moczu dostarczyć jak najszybciej do Punktu Poboru. Zaleca się, aby transport moczu w temperaturze pokojowej trwał krócej niż 2 godziny, jeśli czas miałby być dłuższy próbkę należy przechowywać w lodówce do momentu rozpoczęcia transportu.

Przygotowanie i pobranie dobowej zbiórki moczu

Przed przystąpieniem do dobowej zbiórki moczu:

przygotować czysty, 2-3 litrowy pojemnik
w laboratorium uzyskać informację o ewentualnej konieczności dodania do pojemnika na zbierany mocz odpowiedniego stabilizatora i w razie konieczności zaopatrzyć się w taki stabilizator.
w dniu rozpoczęcia zbiórki dobowej pierwszą poranną porcję moczu należy oddać do muszli klozetowej.
Przeprowadzanie dobowej zbiórki moczu

zbiórkę przeprowadza się w okresie 24 godzin (12 godzin w przypadku klirensu kreatyniny),
każdą kolejną porcję oddanego moczu należy w całości przenosić do pojemnika przeznaczonego na zbiórkę. Zanotować godzinę rozpoczęcia zbiórki,
pojemnik ze zbieranym moczem przechowywać w lodówce,
zbiórkę prowadzić do następnego dnia,
następnego dnia rano zakończyć zbiórkę o godzinie, o której ją rozpoczęto dnia poprzedniego, tj. po 24 godzinach (np. o godz. 7:00, o ile poprzedniego dnia rozpoczęto o 7:00),
po zakończeniu zbiórki zawartość pojemnika dokładnie wymieszać, zmierzyć objętość moczu, a następnie odlać próbkę (około 50-100 ml) do jednorazowego pojemnika i dostarczyć do Punktu Pobrań,
na kartce dołączonej do próbki należy koniecznie podać:

dokładny czas rozpoczęcia i zakończenia zbiórki
całkowitą objętość zebranego moczu
ciężar ciała
wzrost
Uwaga ! Jeśli z jakiejś przyczyny w okresie 24 godzin pominięto w zbiórce nawet pojedynczą porcję moczu, zbiórkę należy przeprowadzić ponownie w innym dniu.

Pobieranie moczu do badań mikrobiologicznych

Mężczyźni i Kobiety
Mocz do badania mikrobiologicznego należy pobierać rano, a jeśli to niemożliwe, po 4 godzinach od ostatniego oddania. Tylko w uzasadnionych przypadkach dopuszczalne jest pobieranie moczu niezależnie od pory dnia. Informację taką należy przekazać pracownikowi Punktu Pobrań. Materiał należy pobierać przed włączeniem antybiotykoterapii. W przypadku przebiegającej terapii lekami o działaniu przeciwdrobnoustrojowym należy poinformować o rodzaju leku i okresie przyjmowania.

Mocz pobierać przestrzegając poniższych zasad:

Zaopatrzyć się w jednorazowy, jałowy pojemnik (dostępny w aptekach lub w Punkcie Poboru).
Umyć ręce bieżącą wodą z mydłem i osuszyć jednorazowym ręcznikiem.
Dokładnie umyć okolice krocza i cewki moczowej bieżącą wodą z mydłem, osuszyć jednorazowym ręcznikiem:
Mężczyźni: Po odciągnięciu napletka, dokładnie umyć okolice cewki moczowej, spłukać i osuszyć jednorazowym ręcznikiem.
Kobiety: Dokładnie umyć okolice krocza, jedną ręką rozchylić wargi sromowe odsłaniając ujście cewki moczowej, umyć okolice cewki, spłukać i osuszyć jednorazowym ręcznikiem.
Uwaga: Zachować kierunek mycia i osuszania: od ujścia cewki w kierunku odbytu.

Przed samym pobraniem otworzyć jałowy pojemnik.
Pobrać mocz z tzw. środkowego strumienia. Pierwszą partię moczu oddać do toalety, drugą partię moczu, nie przerywając strumienia oddać bezpośrednio do pojemnika, maksymalnie do 1/3 jego wysokości.
Dla uniknięcia przypadkowego zanieczyszczenia bakteriami nie dotykać brzegiem pojemnika okolic narządów płciowych, a dodatkowo, palcami wewnętrznej powierzchni jałowego pojemnika.
Pojemnik natychmiast zamknąć, zabezpieczyć przed uszkodzeniem, opisać imieniem i nazwiskiem oraz PESELEM.
Natychmiast po pobraniu pojemnik z moczem dostarczyć do Punktu Pobrań materiału.
Mocz do chwili transportu przechowywać w temperaturze chłodziarki (4-8 °C), maksymalnie do 4 godzin.
Uwaga: mocz do badania ogólnego i na posiew dostarczać w dwóch oddzielnych pojemnikach: niejałowym i jałowym.

Instrukcja pobierania moczu u dzieci i noworodków do badań mikrobiologicznych:
Mocz do badania pobierać do jałowego pojemnika według zasad podanych dla mężczyzn i kobiet.
Jedynie w wyjątkowych sytuacjach mocz pobierać do jałowego woreczka przyklejanego do skóry krocza.
Woreczek zakładać rano po wykonaniu zabiegów higienicznych tuż przed oddaniem moczu przez dziecko wg podanych zasad.
Woreczek odklejać zaraz po oddaniu moczu, zabezpieczyć przed wylaniem, umieścić w jałowym pojemniku. – NIE PRZELEWAĆ MOCZU.
Natychmiast po pobraniu, mocz dostarczyć do Punktu Pobrań.
Mocz do chwili transportu przechowywać w temperaturze chłodziarki (4-8 °C).

Uwaga: Taki sposób pobrania sprzyja zanieczyszczeniu moczu florą jelitową, stąd dla uzyskania wiarygodnego wyniku oznaczenia wykonywać w próbkach z co najmniej dwóch oddzielnych pobrań. W przypadku wzrostu flory różnorodnej (dwóch lub więcej drobnoustrojów) wynik jest niewiarygodny. Niedopuszczalne jest przelewanie moczu z nocnika.